In de bouw is de gevleugelde uitspraak: ‘meten is weten’. En iets weten is altijd beter dan iets denken of vermoeden. Maar wat weten we nu eigenlijk écht?
Alles weten is onmogelijk. En al ben je nog zo geleerd, dan nóg kun je onmogelijk alles onthouden. Een mens is nu eenmaal geen wandelende encyclopedie. Op ieder gegeven moment is slechts 10% van je brein actief, waarbij de andere 90% van je hersencellen in ruste is. Afhankelijk van wat je doet of denkt worden hersencellen ingeschakeld of uitgeschakeld. Het is dus nooit zo dat je hele brein tegelijkertijd ‘aan’ staat en daardoor heb je nooit de volle 100% beschikking over alles wat je weet.
Waar we vroeger op school alles uit ons hoofd moesten leren, moeten de scholieren van tegenwoordig juist vooral weten waar ze hun informatie vandaan kunnen halen en hoe ze die kunnen toepassen. Met dit gegeven verandert ook de rol van de leerkracht van kennisoverdrager naar gids die leerlingen ook begeleidt bij het ontwikkelen van vaardigheden, kritisch leert denken en hen traint in probleemoplossend vermogen.
Met de technologische mogelijkheden anno nu staan we als mens sowieso met 1-0 achter. Google vertelt ons alles, al moeten we wel goed weten wat echt en wat nepnieuws is. En als je kijkt naar de mogelijkheden van artificiële intelligentie (AI) dan gaat dat ons verstand ruim te boven. De snelheid van de uitgebreide informatie kost ons dagen zo niet jaren om boven water te halen, laat staan de tijd die het ons kost om die brei aan informatie inzichtelijk en overzichtelijk te maken.
Zijn we dan straks als mens overbodig, omdat de technologie ons inhaalt? Ongetwijfeld op sommige vlakken wel. Al bleek dit tijdens de industrialisatie halverwege de 18de eeuw ook maar gedeeltelijk waar. Ook die periode kenmerkte zich door veranderingen die ook weer nieuwe kansen boden. Net zoals AI ons kansen biedt om dingen anders te doen en vrijgekomen tijd anders te besteden. Is dat misschien ‘een beetje dom’ gedacht? Misschien, maar ook ik ben niet alleswetend. En gelukkig maar. Want met grote kennis komt ook grote verantwoordelijkheid.
Janine Klein
Hoofdredacteur
